سفری در پیش

باد رود به همسفران قدیم و جدید !

پس از گذشت یکسال و اندی از حاکمیت کرونا ،هنگام آنست که توسن خیال را زین کنیم و این بار مرز های رویا و افسانه را با روایت سفری به جغرافیای و تاریخ جزیره ای کهن به تصور کشیم. سفری در پیش است ، سفر به “کرت” : سرزمین زئوس ،بزرگ خدایان یونان و خاکی که بر آن زندگی زوربای یونانی جان گرفت . به رسم سفر های گذشته ، در نوشته های روزانه ، روایتی کوتاه از “کرت”را به همسفران عرضه می کنم تا ره توشه سفرمان باشد .خشنودمی شوم که همسفر ما باشید و در “راه” با بیان نظراتتان کجروی ها و کاستی ها را بکاهید .برای آگاهی بیشتر به سایت “راه” نگاه کنید:

نخستین تمدن اروپا: کرت

روایت نخستین : کرت سرزمین زئوس

“کرت “سرزمین زئوس بنا بر اساطیر یونانی ، کرونوس خدای آسمانها برای حفظ حاکمیتش ،فرزندان خود را در هنگام تولد می بلعید تا رقیبی در آینده نداشته باشد.همسرش “رآ ” برای نجات آخرین فرزندش زئوس ، پس از تولد او را به جزیره کرت برد* و سنگی را بجای نوزاد در پارچه پیچید و به خورد کرونوس داد و او را کشت.زئوس در کرت پرورش یافت و با کمک دیگر خدایان به جنگ دیو ها و غول ها رفت و آنها را شکست داد و دنیا را از هرج و مرج رهانید و نظم و هماهنگی را در جهان حاکم نمود و خود خدای خدایان شد . او در جوانی عاشق دختر پادشاه فلسطین به نام”اروپا” شد و برای فریب او خود را بشکل گاو نر سفید رنگی در آورد. دختر جوان که در ساحل دریا به گردش مشغول بود شیفته رنگ زیبای گاو شد ،او را نوازش کرد و بر آن سوار شد گاو او را به دریا برد و به ساحل کرت رسید . در آنجا زئوس ، خود را بر او ظاهر کرد و در زیر درخت چناری با او همآغوشی نمود. برای زنده نگه داشتن خاطره این عشق برگ های این درخت چنار برای همیشه سبز باقی ماند.

*مطابق اساطیر مادر ژئوس او را در غاری دز نزدیکی شهر تاریخی “کنو سوس ” در کوه “ایدا” نهاد.این غار در دوران تمدن “مینوئی” محل نیایش مردم جزیره بود

گاهشمار:

7000 سال پیش از م: ازاین دوره مردمانی از آناتولی به کرت شروع به مهاجرت کردند.

2600 تا 2100 در این دوره مهاجراین از سمت شرق /فنیقیه/به جزیره میآمدند و بهمراه خود سفالگری ظریفتر و تکنیک ذوب فلزات  را  آوردند. حاکمیت نظام کاخ شهری

2100 تا 1650 رواج خط و نوشتن

1700تا 1450 ویرانی کاخ ها در خدود سال 1700 و دوباره سازی آنها دوره شکوفایی تمدت کرت است.

 

 

 

 

 

روایت دوم : “مینوس” پادشاه اساطیری و بنیانگذار “کرت”

 

حاصل عشق “زئوس” و”اروپا” ،پادشاه اساطیری کرت، “مینوس” بود که “نخستین تمدن اروپا” را پایه گذاری کرد . همسر مینوس به دام عشق گاو نری گرفتار شد و فرزندی با بدن انسان و سر گاو به دنیا آوردبه نام “مینو تور”. به دستور مینوس ، لابیرنتی(لابیرنت ددل) ساخته شد و این موجود گاو -انسان در آن زندانی شد. پس از مرگ مینوس ، آرشیتکت لابیرنت مورد خشم ملکه قرار گرفت . او و فرزندش ” ایکار” از پر پرندگان برای خود بال ساختند وبا موم به شانه خود چسباندند و از کرت به سوی سیسیل پرواز کردند . “ایکار”جوان، مغرور از آزادی خود ، اوج گرفت و به خورشید نزدیک شد .گرمای آفتاب موم را ذوب کرد و بالش را سوزاند . جوان مغرور به دریای افتاد که از آن روز ،بنام او دریای “ایکاری” خوانده می شود.پدرش جسد اورا در جزیره ای بهمین نام به خاک سپرد .

 

 

 

 

روایت سوم، کرت ، ثمره آمیزش آسیا و اروپا .

 

نخستین  باشندگان جزیره  عمدتا از آسیای کوچک ( آناتولی یا ترکیه امروز) به این سرزمین مهاجرت کرده اند .انها  مردمی دریانورد و تجارت پیشه بودند و  همراه خود صناعت و بویژه مهارت در ذوب فلزات و کار با آلیاژ های فلزی را به این جزیره منتقل نمودند. از همان ابتدا با شهر های ساحلی شرق مدیترانه (کنعان)  در ارتباط تجاری بودند و کشتی های آنان  محصولات صنعتگران کرتی را به مصر ، آسیای کوچک و سراسر دریای مدیترانه حمل می کرد:در هزاره دوم پیش از میلاد تمدن درخشانی در کرت شکل گرفت که دستاورد های آن، جانمایه دوره شکوفایی تمدن یونانی در نیمه هزاره نخست پ.م. شد.  از آنجا که اساس اقتصاد کرت بر تجارت بنا شده بود، نظام سیاسی و حتی شهرسازی آنهم بر همین پایه شکل گرفت.

 

 

جانمایه تمدن کرت: “شاه-کاهن، کاخ، شهر ،راسته صنعتگران مردمی دریانورد.” فرناند برودل “خاطره مدیترانه ” ص 219  کتاب جیبی فرانسه

گاهشمار:

1450 تا 1200 ق از م. کاهش رونق تمدن “مینوئی”سقوط شهر تاریخی “کونوس”

1200 تا 67 ق از م . اقتباس نظام اجتماعی یونان کلاسیک

67 تا 395 : حاکمیت امپراتوری رم بر جزیره

روایت چهارم : “کرت” ، خاکی که بر آن زندگی زوربای یونانی شکل گرفت:

 رمان الکسیس زوربا به قلم  کازانتزاکیس برای نخستین بار در سال 1946 به چاپ  رسید  و دو دهه بعد فیلمی با اقتباس از آن  تهیه شد. کازانتزاکیس در شهر  ایراکو /هراکلیون / پایتخت “کرت” به سال 1883 زاده شد . در آن زمان جزیره کرت زیر  قید امپراتوری عثمانی سال های سیاهی را می گذرانید و کودکی نویسنده سرشار از صحنه های مبارزه مردم

کرت و سرکوب آنها بود . در جوانی به فرانسه  رفت در رشته فلسفه شاگرد  هانری برگسون شد .رساله پایانی تحصیل اش را  درباره ” نیچه و فلسفه حق و شهروندی” نوشت .او در زمینه تآتر، شعر و رمان از خود آثار برجسته ای باقی گذاشت  . تا آنجا که من میدانم از او سه رمان به فارسی ترجمه شده: “زوربای یونانی “، “آزادی یا مرگ” و “مسیح باز مصلوب”.

او در سال 1917 با  “زور با” آشنا شد. زوربا  روستا زاده ای از مقدونیه بود و  زندگی پر تلاطمی پشت سر داشت .او  جوانیش را به چوپانی ، هیزم شکنی و کار های متفرقه گذرانده بود . زمانی که در یک معدن کار می کرد ، دختر سر کارگرش را ربود و با او صاحب دوازده فرزند شد  زمانی که همسرش در گذشت ، باز هم به حرفه هایی  سختی چون کولبری ،کارگری ، هیزم شکنی و کار در معدن و حتی قاچاق  روی آورد . او مردی ساده وسخت کوش و آزاده بود که خوشخواری و میگساری و رقصیدن و زن ها  را دوست داشت ، به دیگر سخن او عاشق زندگی بود. چنین شخصیتی قهرمان رمان “زوربای ” کازانتزاکیس شد.

………………..

کازنتراکیس در اواخر عمر برنده جایزه صلح شد ، اما بخاطر برخی از نوشته هایش از سوی کلیسای ارتودکس یونان مرتد شناخته شد واجازه دفن در گورستان عمومی شه  نیافت . بر سنگ مزار بسیار ساده ناو این جمله نوسته شده ” نه آرزوئی دارم ،نه ترسی دارم، من آزادم”

زندگی نامه کازنتراکیس  همراه با صحنه های دیدنی از زاد بوم او جزیره “کرت” . به زبان فرامسه و زیر نویس آلمانی!

https://www.arte.tv/fr/videos/101962-001-A/la-crete-insoumise-de-nikos-kazantzakis/

گاهشمار :

395 تا 824: کرت جزئی از امپراتوری رم شرقی می شود  امپراتوری بیزانس.

824 تا 961 : تسخیر کرت بدست مسلمانان تبعیدی از آندلس /اسپانیا.

961 تا 1204. تسلط مجدد امپراتوری بیزانس بر جزیره

1204 تا 1669 : کرت توسط صلیبیون تسخیر می شود و قلمرو حکومت ونیز می شود .دوره کاندی

1669 .م تسخیر کرت توسط امپراتوری عثمانی .

روایت پنجم :فیلم زوربای یونانی

 

 

با اقتباس از این رمان ،  فیلم ” زوربای یونانی” تهیه شد و  آنتونی کوئین  شخصیت این روستایی عاشق زندگی را  جاودانی کرد . همزیستی ” زوربا” با اربابش که روشنفکری گوشه گیر بود  ، داستان تقابل دو دنیا است : دنیای روشنفکری مدرن که در جستجوی حقایق نهفته در لابلای کتاب های فلسفی است .در برج عاج خود زندگی می کند و  در عین حال سخت نگران از دست دادن امتیازات مادی زندگی است و  دنیای روستایی ساده زیست و سخت کوشی که خوشگذرانی و کام گرفتن از زندگی در حد مقدورات  راهنمای عمل اوست و هیچ وحشتی از “آِینده” در جانش نیست .

 

آن ها به کمک هم “پروژه ” راه اندازی یک کارگاه چوب بری را طرح ریزی می کنند ، که  در زمان افتتاح  همه چیز ویران می شود و  سرمایه ارباب و کوشش فراوان زوربا  زیر آوار آن از میان میرود. 

 

 رقص این دو رفیق در صحنه پایانی فیلم بیانگر این نکته است که آنچه اهمیت دارد عشق به زندگی است و دیگر هیچ

 

 

موزیک متن این فیلم را میکس تئودوراکیس ، آهنگساز نامدار یونانی ساخت . و رقص صحنه آخر فیلم بر پایه رقص فولکلور “سیر تکی” تنظیم شد که پس از اکران فیلم زوریا شهرت جهانی پیدا کرد. در سال های شصت میلادی  دیکتاتوری نظامی در یونان حاکمیت داشت . نمایش فیلم زوربا در سطح جهان ابزاری بود برای مخالفان نظامیان و به ویژه هنرمندان تبعیدی . سابقه مبارزاتی نویسنده زوربا  بر ضد اشغالگران عثمانی از او شخصیت ملی در کرت و سراسر یونان  ساخته بود  کوشش های او برای رفع أنواع بی عدالتی های اجتماعی و سیاسی در کشور های گوناگون اروپایی شناخته شده بود.آهنگساز  زوربا هم خود از هنرمندان شناخته شده ضد حکومتی محسوب می شد. همه این عوامل موسیقی و رقص این فیلم را سمبلی از دموکراسی خواهی مردم یونان معرفی میکرد . امروزه این کاربرد از میان رفته است ِ اما موسیقی “زوربا ی یونانی “همچنان در کوچه و بازار شهرهای جهان، موجب شادی است.

از گالری “کرت” دیدن کنید:.

 

 

 

 

روایت ششم : اعراب در کرت/824 -961/.

در آغاز سده نهم میلادی در پی درگیری جناح ها رقیب  اعراب حاکم در اندلس ، گروهی از آنها مجبور به ترک اسپانیا شدند و به شما ل آفریقامهاجرت کردند* . آنها  اغلب از راه دزدی دریایی روزگار می گذراندند و با جزایر دریای مدیترانه آمد وشد داشتند. برخی از قوم در این جزایر  در یای مدیترانه ساکن شدند.

افزایش ناامنی در شرق مدیترانه موجب خسران تجارت دریایی بود و امپراتوری بیزانس در پی مقابله با این مشکل  بر آمد. اعراب هم  برای استحکام مواضع خود دست به کار تسخیر جزیره کرت شدند که  جایگاه مهمی از جهت ژئوپلیتیک  شرق مدیترانه داشت،به ویژه  اینکه  بسیار  ثروتمند بود. پس از  چندین یورش ، در سال 824 م. جزیره  را به زیر یوغ خود در آوردند  . انها در شمال جزیره شهری را به نام ” ال خندق ” را بنا نهادند که امروزه هراکلیون  خوانده می شود و بزرگترین شهر جزیره کرت است.

*یادآوری تاریخی: خلیفه عباسی ، هارون الرشید از یک سو با حکومت بیزانس در جنگ بود و از سوی دیگر با شارلمانی بر ضد بیزانس و امویان اندلس هم پیمان شد. جانشین او مامون همین سیاست را دنبال کرد و جنگ با بیزانس را ادامه داد .در گیری امپراتوری بیزانس با عباسیان ، تسخیر جزایر دریای مدیترانه را برای اعراب شمال آفریفا تسهیل نمود.

 

 

 

 

 

روایت هفتم : دوره حاکمیت امپراتوری رم شرق (961- 1204)

امپراتوری رم شرقی/ بیزانس / خود را نگهبان مسیحیت  میدانست و از سوی دیگر تجارت شرق مدیترانه را در اختیار خود داشت .حضور اعراب مسلمان  در دریای اژه بویژه جزیره کرت خطری سترگ برای آن بشمار می رفت. به ویژه اینکه خلفای عباسی حملات  دوره اوایل اسلام را برای تسخیر قسطنطنیه *از نو آغاز کرده بودند . اما خلیفه مامون در یکی از همین یورش ها در شهر طرطوس کشته شد و  به دلیل گرفتاری های داخلی خلافت عباسی، برای مدتی فشار از روی امپراتوری رم شرقی  برداشته شد و آنها  توانستند اقدام به باز پس گیری جزیره کرت  نمایند . در طول  حدود 250 سال حاکمیت  امپراتوری بیزانس( رم شرقی) ، تجارت جزیره نه تنها با قسطنطنیه بلکه با شهر های دریای سیاه و روسیه نیز گسترش یافت. در این دوره مجددا  مسیحیت در جزیره احیا شد و خانواده های مسیحی  زیادی از آناتولی /ترکیه/ به کرت مهاجرت نمودند.

با شروع جنگ های صلیبی ، زیر پرچم برافراشته شوالیه ها غرب اروپا ، توده دهقانی،به بهانه دفاع از زائران مسیحی در برابر کفار مسلمان ،رهسپار شرق شدند . در سال 1204 در طی چهارمین دوره جنگ های صلیبی ، سپاهی که برای دفاع از مسیحیت بسیج شده بود مرکز مسیحیت ( شهر قسطنطنیه -استانبول) را تاراج کرد.  حامی این جنگ  شهر های تجاری ایتالیا (ونیز و جنوا)  بود و غارت کم نظیری  که در پی داشت  موجب تضعیف امپراتوری بیزانس شد و زمینه پیشروی قبایل ترک آسیای مرکزی  را بسمت قسطنطنیه  فراهم آورد .

*قسطنطنیه نام عربی کنستانتینوپل است که در کتاب های تاریخی به زبان فارسی به کار میرود . شهری که پس از فتح آن بدست عثمانی ها استانبول خوانده شد.

 

 

 

 روایت هشتم  : دوره ونیری ( 1204- 1669)

 

 

 

پس از تاراج قسطنطنیه ، سردارن  “سپاه مسیح”،جنازه در حال مرگ امپراتوری رم  شرقی را میان خود تقسیم کردند .  جمهوری ونیز که در تجارت و حاکمیت بر راه های تجاری شرق مدیترانه رقیب حکومت بیزانس بود از ضعف رقیب استفاده کرد و بسیاری  از بنادر و جزایر شرق مدیترانه را به قلمروی خود افزود.  رژیم سیاسی ، نظام قضایی و سیستم اجتماعی مشابه ونیز را در کرت بر قرار گردید  بمدت بیش از چهار سده ،این  جزیره به نام “دوک نشین کرت” ،بخشی از تقسیمات اداری  ونیز شد . از جمله  کلیسای کرت که  بخشی از کلیسای ارتدکس بود به کلیسای لاتین ( پاپ-کاتولیک) واگذار گردید . مالیات های سنگین بر دهقانان کرتی و فشار نظام قضایی برای بیگاری و خدمات اجباری ، بارها توده دهقانی را به شورش واداشت  که با سرکوب خونین همراه بود.  با این همه از آغاز سده پانزدهم شرایط اقتصادی بهبود فراوانی یافت  و محصولات کشاورزی جزیره  به دیگر مناطق صادر می شد . موقعیت جغرافیایی مناسب  در تجارت شرق مدیترانه ، شهر های کرت را متحول کرد : شهر هایی چون “کندی”، “کانه” “رتیمون ” در این دوره از مراکز تجاری کرت محسوب می شد. در شهر ها ، سبک ونیزی ساختمان سازی رایج شد و بنا های زیادی از این دوره  به یادگار مانده است . در  سده هفدهم ، کرت به تسخیر ترک های عثمانی در آمد. و این بار شمار زیادی از مسلمانان به  کرت سرازیر شدند.

روایت نهم ، عثمانی ها در کرت

 

از تهدید تا تسخیر کرت /از 1669 تا جنگ جهانی اول

سقوط قسطنطنیه در سال 1453م.بدست ترکان عثمانی زنگ خطری برای  کرت بود . این تهدید در زمان سلیمان اول، خلیفه عثمانی منجر به حمله به کرت شد. ونیزی ها که در شمال جزیره دیوار دفاعی مستحکمی بنا کرده بودند توانستند مدت یک سده مقاومت نمایند.   جانشین سلیمان قبرس و دیگر جزایر دریای اژه را به قلمروی خود افزود(1571)  و کرت به عنوان آخرین سنگر مسیحیت در شرق مدیترانه محسوب میشد . البته علاوه بر جنبه مذهبی این جنگ ها (که لازمه بسیجی توده ای از هر دو سو بود) رقابت اقتصادی، به ویژه رقابت برای  حاکمیت بر راه های تجاری ، نقش پررنگی داشت. بهر حال نه دیوار های مستحکم دفاعی شهر های کرت و نه کمک های نظامی فراوان کشور های اروپایی ، در مقابل شور مذهبی غازیان ترک قادر به مقاومت نبود و پایتخت کرت  پس از 21 سال  مقاومت در برابر محاصره ، به اشغال ترک های عثمانی در آمد /1669 م. و تا اوایل سده بیستم  تحت حاکمیت امپراتوری عثمانی باقی ماند.

بیلان جنگ 110000 غازی  عثمانی و30000 مسیحی.

 

در طول جنگ اغلب خانواده های ثروتمند کرت را ترک کردند و پس از پیروزی عثمانی هزاران تن از مردم عادی نیز به دیگر جزایر دریای اژه پناه بردند. سیاست امپراتوری عثمانی هر چند اسلامی کردن کرت بود، اما به کلیسای ارتدکس میدان داد تا کلیسای ونیزی (کاتولیک) را میدان بدر کند.

 

 روایت دهم:

پس از استقرار در کرت ، عثمانی ها جزیره را به سه ایالت “پاشانشین”تقسیم کردند ، زمین های دوک ها و ثروتمندان ونیزی مصادره شد  و به کشاورزانی که بر روی آن کار میکردند به اجاره داده شد.   از جهت قوانین حقوقی  همه زمین های جزیره متعلق به سلطان (خلیفه)  بود . شمار زیادی  از اهای از اهالی کرت به روستا ها مهاجرن کردند ، چرا که شهر ها به مهاجران جدید ترک سپرده شده بود ،که شامل صنعتگران ، بازرگانان ، کارمندان اداری و سپاهیان   می شد .

این گروه آخری  مسئول حفظ نظم  بودند و یکی از وظایف آنان جلوگیری از بازگشت مردم بومی به شهر های بزرگ بود .این ممنوعیت شامل بارزگان یهودی کرت نمی شد . حکومت عثمانی ، قوانین اقتصادی و قضایی  خود را داشت و دادگاه های شرع به تخلفات رسیدگی میکرد .

در سده هفدهم عثمانی ها که در جتگ با همسایگان اروپایی خود بودند ، با دولت فرانسه روابط خوبی بر قرار کردند که به تجارت گسرده کرت با فرانسه و بهبود وضع اقتصادی جزیره تمام شد. اما در سده هجدهم هنگامیکه جنگ میان و عثمانی در گیر شد ، اهالی  بومی چندین بار علیه حاکمان عثمانی شورش کردند، این اعتراضات در سده نوزدهم  گسترش یافت و بپس از استقلال یونان در سال 1827 ،با فشار انگلستان کرت برای مدتی به پاشای مصر سپرده شد .و عاقبت در 1898 کرت به خود گردانی دست یافت که زیر نظر دولت یونان بود و  یکسال پیش از شروع جنگ جهانی به یو نان پیوست.

روایت یازدهم : جابجایی جمعیت پس از جنگ نحست جهانی.

جنگ اول جهانی در شرق مدیترانه با تحولات فراوانی همراه شد که نتایج آن تا به امروز دامنگیر منطقه و جهان است .با از میان رفتن امپراتوری عثمانی سرزمین های شرق مدیترانه به کشور های عربی مستقل تجزیه شد . اما سرزمین های مورد مناقشه  میان  ترکیه جدید و یونان  همچنان بحران ساز بود : در امپراتوری عثمانی ملیت های گوناگونی می زیستند که سابقه اقامت  آنان در آناتولی (ترکیه جدید) حداقل  به سه هزاره میرسید ، پر شمار ترین آنها ، ارمنی ها در شرق و یونانی تبار ها در غرب بود. تاسیس ترکیه جدید با کشتار ارمنیها و اخراج یونانی تبار ها  همراه شد . از دیگر سوی  امپراتوری عثمانی طی بیش از پنج سده دست به جابه جایی گسترده جمعیت در سر زمین های مسیحی نشین شرق و جنوب اروپا زده بود . کرت یکی از این سرزمین هاست .کرت  چهار بار بدست حکومت های مسلمان تسخیر شد که در طی حد اقل دو دوره خانواده های زیادی از کشور های مسلمان  به این جزیره کرت  مهاجرت کردند.( همچنین قبرس).

 

 

پس از خاتمه جنگ میان ترکیه کمالیست و یونان ، با پا درمیانی دیگر کشور های اروپایی توافق شد  که یونانی تبارهای آناتولی پس از سه هزار سال  اقامت جلای وطن کنند و به یونان و از جمله به کرت منتقل شوند و در مقابل مسلمانان ترک هم پس از چهار سده زندگی در کشور های دیگر به آناتولی برگردند. درد ورنج این مردم  قابل وصف نیست . این فاجعه انسانی نتیجه جنگ ها و دشمنی ها دراز مدت و جابجایی اجباری و گسترده جمعیت است . چگونه می توان از تکرار  چنین فاجعه های دردناکی جلوگیری کرد؟ اولین گام در این راه پذیرش “دیگری ” به عنوان هم وطن  و شهروند است!  گامی نه چندان آسان!

 

روایت دوازدهم :جرس فریاد میدارد : که بربندید محملها!

همکاروانان ! فردا روز دیگریست ! به” کرت” میرسیم . این سفر از جنبه های گوناگون می تواند جالب باشد. نخست زیبایی این جزیره که در میان آبهای نیلگون مدیترانه قرار گرفته . دو دیگر اینکه سرزمینی است میان سه قاره آسیا ، آفریقا و اروپا .واز هر سه بهره برده است . نخستین گام بسمت تمدن را تحت تاثیر شهر های خاورمیانه برداشت و دستاورد های آن را به یونان و اروپا منتقل نمود. اما داستان بومیان کرت در سده های گذشته ، روایتی است “پرآب چشم” ! داستانی که نتایج فاجعه بار آن همچنان گریبانگیر تمام مردم خاورمیانه و شرق مدیترانه است . هر چند اخبار این درگیری ها روزانه با حجم گسترده منتشر می شود ، اما اندکی فاصله گرفتن از خبرهای روز ، شاید به بینش جامع تر ما یاری رساند .باشد که کاروان ما در این “راه” گم نشود.گزارش سفر روزانه در کانال تلگرامی”راه” و همچنین سایت “راه” خواهد آمد .همسفرانی که به این کانال دسترسی ندارند ، خبر دهند تا از طریق “واتساپ” گزارش ها را دریافت کنند. خیر پیش! راه سپید!

گزارش سفر :

راه, [26.06.21 13:49]

در کرت چه خواهیم خورد. ؟غذا در کرت،همچون دیگر مناطق مدیترانه شرقی از محصولات محلی تامین می شود که عبارت است از گندم، زیتون ، انگور، پرتقال ، شیر بز و عسل . و صد البته سبزیجات متنوع. گفته می شود در کرت ۴۰ میلیون درخت زیتون وجود دارد (جمعیت پایتخت، هراکلیون در حدود 180 هزار نفر است). می گویند کسی که روغن زیتون کرت را چشیده باشد ، روغن زیتون دیگری را نخواهد خورد! درخت دیگری که در جزیره به وفور یافت می شود «خرنوف» می باشد که میوه ای مانند باقلا دارد و پوست و هسته آن مصرف غذایی دارد . این نوع درخت در خوزستان هم یافت می شود .  ناهار را ساعت  ۱۴ میخورند و تا ساعت ۱۷ مغازه ها بسته است و شام بعد از  ساعت ۲۱ سرو می شود . در حال حاضر در فرودگاه اورلی به بک ساندویچ اکتفا شد!

 

 

 

راه, [27.06.21 15:13]
گزارش روز نخست ، با اینکه اول صف مسافران برای سوار شدن به هواپیما بودیم ، در آخرین لحظات پرواز وارد هواپیما شدیم ! می بایست مدارک واکسیناسیون ، دو روز قبل ازسفر از طریق انترنت برای دولت یونان ارسال می شد و ما بی خبر از هم جا! بالاخره با کمک چند تن از مسافران جوان قضیه حل شد و ما راهی «کرت» شدیم . بعد از این شوک اولیه ، و گذر از آسمان ابری فرانسه ، به کوه های آلپ و کرانه های مدیترانه در ر کرواسی رسیدیم و از آنجا وارد یونان شدیم . این قسمت خودش بهمه آن زحمات می ارزید! تمام این مسیر را چندین بار از روی جاده رفته بودیم اما دیدنش از آسمان چیز دیگری بود! شهر ها را می شناختیم و جزیره های کوچک یونان را بر روی نقشه بسیار کوچکمان علامت گذاری می کردیم . حیف که فقط سه ساعت و نیم طول کشید ! به کرت رسیدیم (وارد سونا شدیم ) باختلاف ۱۴ درجه با پاریس..نتیجه اخلاقی ، همیشه باید در اول صف بود تا شاید در آخرین لحظه موفق شوی!!!

 

راه, [29.06.21 06:13]
گزارش روز دوم : وسط شهر هیراکلیون پر است از جوانانی که در کافه ها و رستوران ها ‌وول می خورند . بر خلاف گذشته که اغلب مسافران سن و سالی داشتند ، اینبار از همان پاریس شمار جوانان بسیار بیشتر بود . تو ریست های فرانسوی سومین شمار مسافران به «کرت» را دارند روس ها هم شمارشان زیاد است ؛البته آنها بیشتر در بخش شرقی جزیره و در شهر های کنار دریا برای استفاده از آب های گرم مدیترانه جا خشک می کنند و اغلب هتل های لوکس در اختیار آنهاست .(روس‌ها پیوند مذهبی، خطی و تاریخی با یونان دارند) .

بهر صورت از سر گیری توریسم جان تازه ای به اقتصاد کرت داده است ( مهمترین عامل درآمد مردم از توریسم تامین می شود ). بخش صنعت بسیار ضعیف است ، در مقابل کشاورزی و به ویژه کشت زیتون واقعا پیشرفته است . بسیاری از کوه ها از باغ زیتون پوشیده شده . در حالیکه کوه ها خشک است ،اما آبیاری قطره ای همه جا را فرا گرفته و شبکه لوله های آب ،درختان مناطق مرتفع را سر سبز کرده .این آب‌ها چگونه تامین می شوند ؟ نمیدانم !آب مدیترانه که شور است ؟. نکته دیگر استفاده همه گیر از انرژی آفتابی است که منبع آب در کنار صفحه های آفتابی بر روی بام خانه ها نشان از به کار گیری آن دارد . دکل ها با پروانه های بزرگشان در مناطق کوهستانی جولان می دهند ، و انرژی باد های همیشگی جزیره را به روشنایی خانه ها تبدیل می کندم .
پیدا ست که منطقه ثروتمند نیست و گویا دستمزد نسبت به دیگر کشور های اروپایی بسیار کمتر است ، با این حال استفاده بهینه از آب و خاک و هوا ، هویداست! دستشان سبز.

 

 

 

 

 

راه, [29.06.21 09:51]

صبحانه کامل به قیمت ابرقو ! کمتر از ۵ یورو !

گزارش روز سوم :از صبح زود به کوه و کمر زدیم . بنا های تاریخی زیبایی دیدیم که در بازگشت عکس های مربوطه را بر روی سایت «راه » می گذارم . اما آنچه مایه شگفت

ی شد ، بازدید از موزه باستان شناسی شهر هیراکلیون بود : بسیاری از اشیا باقیمانده از« دوره پیش از تاریخ» بقدری هنر مندانه کار شده که چشم را خیره می کند .

هرچند من تخصصی در زیبایی شناسی و هنر ندارم ، اما تفاوت دوره های گوناگون زندگی بشر در کار های هنری اش مشهود است . در دوره ای که هنوز جوامع اولیه شکل ثابتی نیافته تا چه رسد به تاسیس دولت و شکل گیری نرم ها ، هنر بسیار فردی است و از جان هنرمند ریشه می گیرد . خط ها و رنگ ها تابع نرم تعیین شده ای نیست . گیاه و حیوان و انسان در هم تنیده شده است و گاهی با چه ظرافتی ! که حتی چشم غیر مسلح همچون منی هم از اینهمه زیبایی خیره می ماند .

 

در دوره جامعه سامان یافته ، هنر ش هم قاعده مند شده ؛ جایگاه تجربه دیگری و سنت های اجتماعی نمایان تر است. کار های هنری فایده مندی پیدا می کند ، از جهت تکنیک رشد می کند ، اما آیا خلاقیت هنرمند بیشتر می شود ؟
هر چه زمان می گذرد این فایده مندی بیشتر حاکم می شود ؛ صنعتگران که گاها هنرمند هم هستند ، اشیا بسیار نفیسی می سازند ، اما پیداست که ارزش مبادله هم درش بحساب آمده !
کار هنری انسان در آن «پیش از تاریخ» از جانش مایه می گرفت و برای دل خودش بود ؛ نتیجه بی میانجی تصوراتش از جهان هستی ، بدون گذار از پرده نرم ها و فرم ها.
هذیان شبانه یک مسافر! ساعت سه بامداد

راه, [30.06.21 20:11]
گزارش روز چهارم ، روز سختی بود ؛بعد از چند شب بی خوابی، در ساعت هشت و نیم از شرق کرت به راه افتادیم . درجه حرارت هوا در همان ساعت اولیه ۲۹ بود و بسرعت به ۳۶ رسید . ابتدا از شمال جزیره در جاده کنار دریای کرت گذر کردیم وبعد از چهار ساعت رانندگی بسمت جنوب تغییر جهت دادم ، در این منطقه فاصله شمال و دریای لیبی، در جنوب، کمتر از بیست کیلومتر است . طبیعت این بخش بسیار خشک است و از توریست خبری نبود و بجای آن کشاورزی گلخانه ای بمیزان گسترده رایج است . شهر ها و روستا ها محقر تر از شمال بود . گویا کارگران پاکستانی در کار کشاورزی منطقه فعال هستند . دستمزد روزانه آنها کمتر از ۲۵ یورو است .

جنوب کرت از طریق دریای لیبی از آفریقا جدا می شود . این همان دریایی است که سالانه بسیاری به امید زندگی بهتر از آن عبور می کنند و شماری از آنها به امید زندگی در اروپا جانشان را از دست می دهند.
از آنجا راه مان را بسمت غرب ادامه دادیم ، گمان کرده بودیم در بیست دقیقه به مقصد می رسیم اما بیشتر از سه ساعت رانندگی کردیم . وقتی به مقصد ، برای بازدید آخرین «کاخ شهر» رسیدیم ، دیگر توانی باقی نمانده بود . اما غیرت کردیم و دوساعتی زیر آفتاب سوزان بازمانده ها ی تمدن مینویی را باز دید کردیم و پس از دوساعت رانندگی به شهر ریتیمون در کنار دریای کرت رسیدیم . تازه دو ساعتی هم در شهر چرخ زدیم . شب به نیمه رسید!

 

 

 

 

 

 

گزارش روز پنجم

کاروان ما به شهر ریتمون در کنار دریای کرت رسید! این منطقه از هزاره دوم پیش از میلاد محل زیست بوده است ، اما از دوره تسلط ونیزی ها ,به شهری تجاری با تجهیزات بندری تبدیل شد . قلعه سترگی بر روی تپه ای مشرف بر دریا بنا شد که همچنان باقیست و بار ها حملات عثمانی ها را رفع کرد ، اما عاقبت به تسخیر آن ها در آمد . شماری از مدافعان شهر با قایق فرار کردند ، اما بسیاری از اسیران در بازار استانبول بعنوان برده فروخته شدند.
بنا های کمی از دوره عثمانی باقی مانده و بیشتر بنا های قدیمی در زمان تسلط ونیزی ها ساخته شده است . (بهترین هدیه عثمانی ها هندوانه است که به وفور مصرف می شود)
مرکز قدیمی شهر ، بافت بسیار چشمگیر و پر جنب و جوشی دارد . فضایش متفاوت از شهر های دیگر و یگانه است . پرسه زدن در این کوچه ها به یاد ماندی است
پس از بازگشت ، عکس کوچه های بسیار زیبای آنرا در گالری عکس سایت «راه »خواهم گذاشت.

ده ارمنی در کرت !

در سال ۹۶۰ پس از باز پس گیری جزیره توسط رم شرقی از اعراب بازگشته از اسپانیا ، شماری از ارمنی ها را از آناتولی به این منطقه منتقل کردند .
به این ده آمدیم به یاد ارمنی های هموطن خودمان ! توضیحات بیشتر را در باز گشت روی سایت راه بخوانید. و برای دوستان ارمنی بفرستید!

غذا های تییک یونانی ! بسیار خوشمزه و ارزان! جای شما خالی!

راه, [02.07.21 07:07]
گزارش روز ششم ، در غرب جزیره ، شکل و شمایل شهر ها بیشتر متاثر از سده های متاخر است و بنا های شهر ها شاهد درگیری اشغالگران ونیزی و عثمانی است . آنچه بچشم می خورد زخم های مانده از دوره عثمانی است که همچنان در خاطره شهر ها دیده می شود .. رابطه تنش آمیز میان ترکیه و بونان بخشا به این گذشته دردناک باز می گردد، در پی نوشته های سفر در این باره سخن خواهیم گفت.
عکس ها ی زیر حاصل پرسه شبانه در بندر ونیزی شهر خنیا ، پایتخت قدیمی کرت است

 

 

گزارش روز هفتم ،

در غرب جزیره هستیم ، صبح از شمال به مقصد پلاژی با ماسه صورتی ، درجنوبی ترین منطقه رفتیم . اتوبوس های زیادی توریست ها که اغلبشان روس بودند ، به اینجا آورده بودند که گویا بیشتر برای آفتاب گرفتن آمده اند تا شنا کردن . تن به آب زدیم ،آبی که چون اشک چشم پاک بود . اساسا ساحل های کرت همگی پاکیزه اند و حتی یک اشغال کوچک ندیدیم . در طول اینمدت ما شش بار از جاده های مختلف از شمال به جنوب رفتیم و در دهات زیادی به کافه سر زدیم ، پاکیزگی دستشویی و کافه ها محقر چشمگیر بود . در ضمن با هر فردی برخورد کردیم بهتر از ما انگیسی صحبت میکرد ! خلاصه اینکه زیر ساخت های توریسم در اینجا کاملا آماده است و گمان می کنم بزودی با وضعی که در ترکیه و تونس و مراکش هست ، روز بروز شمار بیشتری به این جزیره بیآیند. بویژه اینکه امکانات ارزان و حتی مجانی برای مسافران با بودجه محدود وجود دارد ؛ برای نمونه در کنار پلاژ های خصوصی ، قسمت عمومی هم هست که مجهز به دوش و دیگر تجهیزات است …. باقی در بازگشت

 

 

 

 

 

گزارش روز هشتم

مدتی که ما در کرت بودیم ، اغلب در محله های زندگی طبقه متوسط پایین اقامت داشتیم و به کافه و رستوران های بسیار معمولی در شهر و روستا رفتیم. اما پاکیزگی در همه جا بود ، در کوچه و خیابان ، در کافه رستوران میانراهی و در دستشویی و توالت های عمومی و بویژه در سواحل دریا . پاکیزگی که در شهر های بزرگ اروپایی در محلات مشابه هرگز دیده نمی شود . نتیجه بحث های (غیر کارشناسانه! ) ما در رابطه با دلایل این رفتار اجتماعی چنین بود: ۱- داشتن فرهنگ جمعی در رابطه با فضای عمومی.۲- کمی شمار جمعیت و پراکندگی آن. ۳-آموزش دولتی(برای نمونه فروشندگان ، چندین بار از دادن کیسه نایلون پر هیز می کردند ۴؟- صنعتی نبودن جزیره . ۵- رعایت استاندارد های جدید در گسترش صنعت توریسم ، از جمله پرهیز از ساختن هتل های چند اشکوبه در کنار ساحل (بر خلاف شهرک های ساحلی سال های پنجاه در فرانسه و سپس در ایتالیا و اسپانیا . )

راه, [05.07.21 09:16]
گزارش روز نهم. کرت ،

خاری بر جگر در فیلم زوربای یونانی که در سال های شصت میلادی ساخته شده، ما با جامعه ای سنتی و فقیر روبرو هستیم . هرچند که داستان فیلم مربوط به اوایل سده بیستم است ، اما کرت تا دهه هشتاد کم وبیش همان راه را می پیمود . امروز به مدد کمک های اتحادیه اروپا ، تمام کوهستان های این جزیره زیر پوشش شبکه آبیاری قطره ایست ، خانه های محقرش در شهر و روستا از انرژی آفتابی استفاده می کنند و مردمانش آب و هوا و خاک سالمی دارند . با وجو فقر نسبی کشور یونان ،مردمان این سرزمین با درایت و عقل سلیم زندگی معقولی دارند و آینده ای روشن. در پیچ و خم راه های فرعی کوهستان های این سرزمین بار ها بغض گلویم را فشرد؛ یاد سفرنامه های اروپاییان به ایران در سده های گذشته می افتادم ،که از هوا بی نظیر ایران گفته اند، از کازیر هایی که مزارع و شهر های کویری ایران را مشروب می کرد .یاد دشت خوزستان ، دشت مغان ، شمال خراسان. یاد خوشه های گندم سیستان و آسیاب های بادی جنوب خراسان. ایران هنوز هم از پتانسیل بسیار خوبی برای رشد صنعت توریسم بر خوردار است ؛ مگر نه اینکه خارجی هایی که به ایران سفر می‌کنند ، از مهمان نوازی و آداب معاشرت این مردم بخوبی یاد می کنند ،مگر نه اینکه جغرافیای متنوع ایران چشمگیر است . هنر مفرغ کاری لرستان هزاره دوم پیش از میلاد ،تمدن عیلام، جیرفت ، شهر سوخته، آثار تاریخی همدان و شیراز و اصفهان …آب های دریای مازندران و خلیج فارس. پس چرا این مردم از آب و هوا وخاک محرومند؟! خواب در چشم ترم می شکند.

 

 

در کرت درخت های میوه سمپاشی نمی شود؛ علاوه بر پرتقال و لیمو ترش بسیار خوشمزه ، پرهیز از سمپاشی موجب رواج فراوان زنبورداری در سطح جزیره شده ، گلهای عسل زای بسیاری وجود دارد ، عکس بالا بوته «گون» در نزدیکی ساحل است! عسل کرت در اروپا هوا خواه زیادی دارد. درضمن چای«خرنوف» بسیار مفید است و در خوزستان هم یافت می شود

راه, [05.07.21 17:48]
[ Photo ]

راه, [05.07.21 18:44]
هم کاروانان ،عمر سفر کوتاه است ، زمان بازگشت است . در کجاوهایتان محکم جا بگیرید ، اول راه کمی سنگلاخ است !پی نوشته های سفر کرت در سایت راه . بدرود!

 

 

 منابع: