تاریخ مختصر  رم

بخش اول از اغاز تا  پایان جمهوری

اتروسک ها:

اتروسک ها مهاجرانی از لیدیه در آسیای کوچک ( ترکیه امروز) بودند.آن ها در غرب ایتالیا از توسکانی  تا جنوب رم مستقر شدند .شهرهای اصلی شان به دریا نزدیک بود و آنها پی بردند که در جزایر نزدیکشان در دریای مدیترانه معادن غنی فلزات بویژه طلا و نقره وجود دارد.  استخراج این معادن موجب شد تا روابط تجاری اتروسک ها در سده هشت پیش از میلاد با یونان گسترش یابد.در همین دوره اتروسک ها الفبا را نیز از یونا ن فرا گرفتند. آنها  به  خدایان گوناگون معتقد بوده و از کتاب مقدسی شان برداشتی غیر دگماتیک داشتند. نیایشگاه ای شان شباهت هایی با پرستشگاه های یونانی دارد .مردگانشان را در تابوت های سنگی کنده کاری شده می گذاشتند که دیواره های بلندی دارد و اغلب با تصویر مراسم جشن همراه است . در این تصاویر زن ها هم دیده می شوند که شاهدی بر حضور زنان در این نوع مجالس است ، چنین نقشی برای زن در تمدن های همسایه ،یونان و رم وجود نداشت .

درجامعه آنها حاکمیت با اشرافیت بود و مردم هرچند برده نبودند ، اما در مرتبه پایین تری قرار می گرفتند.. برای حفظ نظم اجتماعی ،اشرافیت اتروسک از رومی ها کمک می گرفت. بهمین جهت زمانی که رمی ها به  این منطقه حمله ور شدند ، بدون زحمت زیادی شهر های  را یک بیک تسخیر کرده و تمدن اتروسک ها  را از میان بردند.

 

 

شهر رم:

بنا بر روایت های اساطیری دو برادر با نام های رمولس و رموس بانی بنای شهر رم هستند رها شده در طبیعت، توسط  گرگی پرورش یافتند . این گرگ به سمبل شهر رم بدل شد.

اما بنا بر روایت تاریخ نگاران یونانی، سه قوم در رم زندگی میکردند:  سبن ها در نزدیکی کاپیتول و لاتن ها در غرب رم و اتروسک ها که در نیمه دوم سده هفتم به رم امده بودند و در منطقه ای که تالاب های زیادی داشت زندگی می کردند . این اقوام با یک تصمیم جمعی به ساختن رم  دست زدند.  اتروسک ها شیوه زه کشی و ساختن اگو را میدانستند .  ساختن کانال هایی برای زهکشی کمک زیادی به گسترش مناطق مسکونی و کشاورزی نمود . رم در سده هفدم پیش از میلاد شاهد پیدایش سیستم فرامانروایی واحدی  شد. بر اساس این توافق ،سه قوم تشکیل دهنده جمعیت رم هرکدام یک دوره پادشاهی را عهده دار شدند. در  سده پنجم ، زمانی که اتروسک ها  حکومت می کردند مردم شورش کردند و نظام جمهوری جایگزین سیستم پادشاهی شد.

جامعه رم در این دوره از دو طبقه اصلی تشکیل می شد پاتریسین ها – واژه پاترون به معنی رییس از مشتقات آنست-و دومی پلب ها بودند ، این گروه به  کشاورزی و دام پروری اشتغال داشتند.اما از حقوق سیاسی محروم بودند . پاتریسین ها از کار بردگان  استفاده می کردند .

پایه جامعه رمی بر اساس خانواده گسترده قرار داشت که در راس آن بزرگ خانواده قرارمی گرفت. چند خانواده که نیای مشترکی داشتند تشکیل یک طایفه را می دادند  و از بهم پیوستن ریش سفیدان این طایفه ها مجلس سنا شکل میگرفت که بالا ترین شورای تصمیم گیری و اداری شهر بود . در دوره هایی  سنا ریاست کار اجرایی را به یک دیکتاتور انتخابی می سپرد.

خانواده های پاتریسین ها  با دادن امتیازاتی به افراد پایین دست خود حوزه نفوذ خانواده را گسترش می دادند.این وابستگان در هنگام انتخابات سنا به رییس ان خانواده رای می دادند .کسب مشتری در سیستم سیاسی و انتخاباتی رم بسیار رایج بود. اما  در سال 494 پیش از میلاد  پس از درگیری این گروه  پلب ها از رم مهاجرت کردند و برای خود گروه نظامی تشکیل دادند. انها محلی بعنوان تربیون را برای بیان نظرات خود تاسیس نمودند. مبارزات این دو گروه منتج به انتخاب  10 نفر حقوق دان شد که پایه حقوق مدنی و جزایی را  بنیان نهادند و موجب آشتی دو گروه متخاصم شدند. در پایان سده چهارم پیش از میلاد طبقه حاکمه جدیدی تشکیل شد که عده ای از اقشار بالایی عوام هم در ان شرکت داشتند.

 

در سیستم جدید قدرت نظامی و اجرایی به دو کنسول انتخابی یرای مدت یکسال سپرده می شد.  سنا هم نقش مشورتی را حفظ کرده و مسئولینی  برای اداره امور تعییتن می نمود :قدرت حقوقی به –”پرتور” و ریاست امور مالی به “کستور “ها برای یکسال سپرده میشد . هر یک از مناطق جدید نیز برای خود این دو منصب را داشت.

رم تا سده سوم پیش از میلاد  شهر کوچکی بود.  گسترش قدرت آن ابتدا با بزیز فرمان آوردن شهرک های یونانی نشین جنوبی آغازگشته  و به سرتا سر ایتالیا توسعه یافت . اما قدرت واقعی رم زمانی آغازید  که طی جنگ های طولانی امپراتوری کارتاژ را شکست داد و راه های آبی و حمل و نقل در دریای مدیترانه را به زیر نگین حاکمیت خود در آورد. رمی ها حکومت های جانشین اسکندر را در مقدونیه ، آناتولی و مصر شکست دادند و حاکمیت امپریالیستی خود را  در شرق مدیترانه بر قرار نمودند و از این طریق ثروتی عظیم و نیروی کار رایگان بردگان را در اختیار گرفتند.

جمهوری رم

در دوره اول جمهموری ، شرایط کار برای بردگان بهتر از کلنی های خارج از ایتالیا  بود و موجب فرار آنها از این کلنی ها و آمدنشان به رم می شد . اما چیزی نگذاشت که استفاده از کار بردگان در مناطق غیر شهری رایج گشت . و آنها در کار های کشاورزی و یا معادن به  بیگاری وادار شدند.  واحد های گسترده اقتصادی در جنوب ایتالیا به وجود آمد که همه نوع کشاورزی و دامپرواری در آنها انجام میشد  این واحد ها که “دومن ”   نامیده می شد مستقل بود واضافه تولیدش را به شهر ها می فروخت. استفاده گسترده از نیروی رایگان بردگان موجب ورشکستگی خرده مالکین و سرازیر شدن انها به شهر ها شد . این گروه افراد که به سختی می توانستند مخارج خانواده خود را تامین نمایند ،را پرولتر می نامیدند و بزودی  آنها از حامیان حاکمان نظامی و دیگر اقشار طبقه حاکم شدند.

گسترش سرزمین های تسخیر شده ، نیروی رایگان کار و تاثیر سیستم اداره مملکتی امپراتوری پارس از طریق جانشینان اسکندربه هیئت حاکمه رم آموخت که اداره یک امپراتوری با اداره یک شهر متفاوت است.این امر به آرامی زمینه بقدرت رسیدن دیکتاتور های نظامی را  که  توان بیشتری در اداره امور داشت را فراهم نمود. ماریوس سرادر رمی که در سال های پایانی  سده دوم پیش از میلاد  از سوی سنا ماموریت  سرکوب شورشیان را در سرزمین های تازه تسخیر شده داشت ، نخستین سردار با قدرت ویژه بود . هم او بود که به جنگ پارت ها فرستاده شد. سردار دیگر “سیلا “نام داشت که در جنگ های داخلی سال های  ابتدایی قرن نخست پیش از میلاد ، سرکوب شورشیان شهری را بر عهده داشت.  درگیری میان این دو سردار نشان از قدرت یابی نظامیان در برابر سنای رم بود.

شورش بردگان به رهبری اسپارتاکوس:

 

 

در سال 73 ق.م  شورش بردگان و به رهبری اسپارتاکوس و کرکسوس  نه تنها بردگان بل عده زیادی از کشاورزان خرد  را نیز در بر می گرفت. این شورش که در جنوب آغاز شد  به دیگر قسمت های ایتالیا نیز گسترش یافت ، اما اختلاف میان سر کردگان موجب تضعیف جنبش بردگان  شد . کرکسوس خواستار انتقام از رمیان و جایگزینی حاکمان رمی بود، اما اسپارتاگوس بر گسترش شورش به شمال ایتالیا تاکید داشت ، آنها در جنگ با سپاه رم در شمال در ابتدا پیروزی های زیادی کسب نمودند تا اینکه در سال سوم شورش سنا کراسوس را مسئول برخورد با شورشیان کرد.

اسپارتاکوس با 2000 برده شورشی  تصمصم گرفت با کمک دزدان دریایی به سیسیل عقب نشینی کنند  اما دزدان دریای که قرار بود انها را به مسیین  شهر ساحلی سیسیل ببرند به انها خیانت کردند و اسپارتاکوس در جنوب ایتالیا کشته شد. بیش از 8 هزار شورشی به صلیب کشیده شدند . سرداران رمی پمپی و کراسوس هر یک خود را برنده جنگ اعلام نمودند.

 

 

 

 

 

 

جنگ های داخلی و خارجی بر قدرت نظامیان می افزود و تاسیس یک ارتش حرفه هر چه بیشتر  در دستور کار قرار می گرفت. مجموعه این شرایط به اولین ” حاکمیت سه گانه ” سرداران نظامی انجامید . کراسوس ، پمپی و ژول سزار .

سزار در جوانی حامی حزب پوپلار- عوام بود و سپس در نقس سردار سپاه به تسخیر کشور گل ها -فرانسه – و سرکوب قبایل ژرمن  پرداخت. این جنگ ها بیش از یک میلیون کشته بر جای گذاشت ، اما موفقیت های نظامی او را به مفام کنسولی رساند .  کراسوس در جنگ با پارت ها کشته شد و پمپی نیز در جنگ داخلی از سزار شکست خورد و به مصر فرار کرد و در انجا ب به قتل رسید و بدین ترتیب ژول سزاز  در راس قدرت قرار گرفت وبه عنوان کنسول برای همه عمر از سوی سنا انتخاب شد. اما در 15 مارس همان سال زمانی که پروژه جنگ علیه پارت ها را به سنا برده بود توسط چند سناتور به رهبری ” بروتوس” فرزند خوانده  خودش کشته شد .

. پس از قتل سزار یکبار دیگر جنگ داخلی در گرفت.  در سال 43 ق.م. بنا بر قراردادی محرمانه سه سرداری که در کنار سزار جنگیده بودند بقدرت رسیدند ودومین حاکمیت سه گانه را تشکیل دادند که  شامل لیپید، انتونی و اکتاو بود . آنها  سرزمین های رم را میان خود تقسیم نمودند . آنتونی شرق ، اکتاو غرب و لیپید افریقا را تحت اختیار گرفت.  لیپد بزودی در گذشت و آنتونی با کلوپاترا ، واپسین فرعون مصر ازدواج کرد  ، اما بزودی اکتاو به مصر لشکر کشید و آنتونی  و کلوپاترا خود کشی کردند و بدین ترتیب در سال 30 ق.م.  حکومت آخرین بازماندگان اسکندر از مصر برچیده شد و تمدن 3500 ساله مصر به پایان رسید

در سال 27 میلادی اکتاو از سوی سنا  به عنوان تنها مقام که ریاست حکومت  مدنی و دینی را بر عهده دارد ، انتخاب گردید.  او از آن پس اگوست خوانده شد.  اکتاو اگوست  دست به اصلاخات گسترده ای در شهر رم و دیگر مناطق تابعه زد (گفته اند که او رم آجری را تحویل گرفت و مرمری تحویل داد).

** گسترش  امپراتوری رم از رود دجله تا اقیانوس آرام ، لزوم ارتش منظم و دائمی را ایجاب می نمود و  در نهایت به قدرت نظامیان ختم شد . بازماندگان اسکندر سیستم حاکمیت فردی را از شرق به  رومی ها منتقل کرده بودند و سنای رم اداره امپراتوری باچنین گستردگی را در چهار چوب  جمهوری امکان پذیر ندانست و نظام امپراتوری را جایگزین آن نمود.  هرچند امپراتور اراده خود را به سنا نیز تحمیل می نمود اما نمی توان این نظام را باسیستم های فردی شرقی  یکسان دانست :در  حکومت های شرقی  مردم بعنوان رعیت شاه خوانده می شدند ، در حالیکه در یونان و رم حتی دیکتاتور ها  انتخابی بودند ودر چهار چوب قانونی حکومت می کردند که دستگاه اداری مستقلی داشت و شخص دیکتاتور هم در خدمت مردم بحساب می امد  و نه بر عکس .

چند فراز از گاهشمار تاریح رم:

264 نخستین نمایش جنگ گلادیاتور ها در رم155 اتن نمایندگان  مهمترین  مکتب های فلسفی خود را به رم می فرستد .80 رواج آیین اسیس م از خدایان مص

753 قبل از میلاد تاریخ  اساطیری بنای رم

753تا 509 ق.م وره پادشاهی  اساطیری

دوره جمهوری  507 تا 27  پیش از میلاد

264نخستین نمایش جنگ گلادیاتور ها در رم

155 اتن نمایندگان  مهمترین  مکتب های فلسفی خود را به رم می فرستد .

 

80 رواج آیین اسیس  از خدایان مصری  .

66   تاسیس کارگاه  برای کپی کردن کتاب

59 انتشار منظم  اخبار

52 نگارش تاریخ رم

44 قتل ژول سزار ، فرمانده سپاه و حاکم رم بدست سناتور های جمهوری خواه در هنگام جلسه علنی . در این توطئه فرزند خوانده سزار بروتوس هم شرکت داشت.

31 استفاده از سیمان در برای احداث دروازه های شهر و کانالیزاسیون

امپراتوری رم  27 پیش تا 476 پس از میلاد .

15 پیش از میلاد  مارکوس لابئون  اموزشگاهی برای تدریس حقوق مدنی در رم تاسیس نمود.

20 قرار داد صلح با پارت ها .

12 پیش از میلاد – اگوست  فرمانده سپاه و نماینده سنا  بعنوان بالاترین مقام مذهبی  هم انتخاب می شود  و بدین ترتیب قدرت مدنی و دینی در دست یک حاکم  متمرکز می شود.

*************** پس از میلاد:

17 پس از میلاد تاریخ رم از آغاز در 142 جلد توسط تیت لیو نگاشته می شود.

27 اتش سوزی در تپه کولیوس – یکی  از هفت تپه شهر.

33 تاسیس بانک استقراضی

45 اخراج یهودیان از شهر

46  ایجاد راه  تا به دانوب

49  آغاز  گسترش آیین مسیح  در رم با آمدن  پل -سنت پل  آینده– به رم

51 جمعیت رم از مرز یک میلیون می گذرد .   باید تا قرن نوزدهم منتظر ماند تا شهر دیگری در اروپا ، لندن جمعیتش به یک میلیون برسد.!!

64 اتش سوزی رم . پیروان مسیح متهم به آتش سوزی می شوند.

72 یک نماینده سنا خواستار آموزش دختران  در مدارس شد.

78 ورود نمایندگان امپراتوری کوشانی ، همسایه شرقی و دشمن پارت ها به رم برای  پیمان همکاری بستن  با رم  بر ضد پارتها -اشکانیان.

80 بنای  استادیوم کولیسه با گنجایش 50 هزار تماشاچی.

ف89 فیلسوف ها و دانشمندان  به عنوان دشمنان  حکومت تحت تعقیب قرار می گیرند.

99  کنشکا  پادشاه کوشان سفرایی  به  رم  فرستاد تا  خبر حمله قریب الوقوع اش را به پارت ها به آنها اطلاع دهد.

108 تاسیس کابینه پزشکی   برای پذیرش بیماران بجای مداوای بیماران در  خانه.

134 تاسیس دانشگاهی برای تدریس فن بلاغت، حقوق، فلسفه  در رم.

272 اتحاد رم و پادشاه منطقه آمودریا.

274 آیین” نور جاودان ”  نزدیک به آیین مهر  دین رسمی رم می شود

310 بنا کلیسای بزرگ ماکسنس

312  کاخ لاترن  مقر پاپ می شود

330 کنستانتینوپل  پایتخت دوم رم می شود .

404 شهر  راون نزدیک  ونیز  به جای رم پایتخت امپراتوری می شود . برگزاری نمایش جنگ گلادیاتور ها ممنوع می شود.

قوم ویزیگوت از اقوام ژرمنی ، رم را غارت می کنند. و در 418 رم را پایتخت خود اعلام می کنند.

432 اولین  مجسمه مسیح بر فراز صلیب در  سنت سبین  در رم

452 معاهده پاپ با  اتیلا برای پرهیز از اشغال ایتالیا

455  قوم واندال  رم را تسخیر و غارت می کند و سپس در سیسیل مستقر می شود

476  سقوط امپراتوری رم به دست ژرمن ها

 

.